Khi mua đồ điện tử nói chung, ta thường phải để ý tới nhiều thông số kỹ thuật của sản phẩm để mua được một sản phẩm đúng với nhu cầu sử dụng của cá nhân mình. Mua máy ảnh số nói chung và máy ảnh số DSLR (máy ảnh KTS ống kính đơn phản xạ, hay gọi đơn giản là ống kính rời) điều này càng phải được quan tâm do máy ảnh được sản xuất cho nhiều mục đích, có nhiều tính năng khác nhau phục vụ các mục đích khác nhau, cũng như nhiều thông số kỹ thuật cần tìm hiểu và cân nhắc khi mua sắm. Bài viết này của VinaCamera.com dành cho các bạn đang có ý định mua máy ảnh số DSLR hay chuyển đổi từ máy ảnh số compact ống kính liền sang chơi máy DSLR.

Điều đầu tiên bạn cần lưu ý khi có ý định chơi máy ảnh DSLR không phải là chuyện tiền nong đắt rẻ hay chọn loại máy nào, thông số kỹ thuật ra sao mà chính là phải có cam kết bản thân sẽ tìm hiểu và học hỏi về các kỹ thuật sử dụng bởi không giống như chơi máy ảnh số compact chỉ việc giơ lên ngắm và chụp (point and shoot) là được, sử dụng máy ảnh DSLR đòi hỏi những hiểu biết nhất định về kỹ thuật mới cho hiệu quả hình ảnh mong muốn. Điều này có nghĩa là bạn phải dành ít nhiều thời gian học hỏi, đọc tài liệu và thử nghiệm thực tế mới sử dụng được một chiếc máy DSLR mà đôi khi bạn phải dành dụm nhiều tháng lương mới có thể sắm được. Nếu chưa thực sự sẵn sàng dành thời gian tìm hiểu mà chỉ muốn mua về là chụp đẹp ngay, bạn cần suy nghĩ lại ý định mua máy DSLR của mình. Còn nếu bạn đã sẵn sàng, hãy cầm tiền tiết kiệm chạy ngay ra cửa hàng gần nhất bán máy DSLR. Bạn sẽ ngạc nhiên trước những điều thú vị mà một máy ảnh số DSLR đem đến cho bạn.

Điều thứ hai bạn nên lưu ý là thân máy DSLR bạn muốn mua có gá lắp ống kính và ống kính loại nào. Khác với máy compact, máy ảnh số DSLR có ống kính rời và không phải bất kỳ ống kính (lens) nào bên ngoài thị trường cũng có thể lắp cho tất cả các thân máy. Mỗi thân máy chỉ có thể lắp được những lại ống kính nhất định. Điều này khiến bạn phải trả lời những câu hỏi như: Ống kính lắp cho thân máy mình định mua có sẵn trên thị trường nơi bạn sinh sống không? Có phổ biến và dễ mua thay thế không? Có nhiều chủng loại không? Giá cả của các ống này thế nào? v.v…

Về thân máy, bạn cần quan tâm tới các thông số kỹ thuật và đặc điểm sau:

Thân máy ảnh số DSLR có lắp các bộ cảm biến (sensor) khác nhau. Bộ cảm biến là bộ phận tiếp nhận ánh sáng để ghi lại hình ảnh thay cho phim nhựa trước đây. Bộ cảm biến có thể ở dạng toàn khổ (full frame format) và dạng cúp nhỏ (crop format), thường ở tỷ lệ 1.5 hay 1.6 so với toàn khổ. Cảm biến càng lớn cho phép phóng ảnh càng to mà vẫn đảm bảo chất lượng hình ảnh. Các thân máy toàn khổ thường đắt hơn rất nhiều so với thân máy có cảm biến cúp nhỏ nhưng có nhiều tính năng vượt trội và cho phép tận dụng tối đa tính năng của ống kính.

Độ phân giải của bộ cảm biến thường được thể hiện bằng điểm ảnh (pixel) và đơn vị tính là hàng triệu (megapixel). Độ phân giải (resolution) của một máy ảnh số là tổng số điểm ảnh mà cảm biến gắn trên máy có thể thu nhận được. Thông thường, chỉ số độ phân giải càng to thì máy càng cho ảnh có độ nét cao hơn. Tuy nhiên, độ phân giải không phải là yếu tố đáng chú ý lắm vì các máy ảnh số DSLR đời mới ngày nay đều được sản xuất với độ phân giải từ 6 – 8 megapixel trở lên, thừa khả năng thể hiện hình ảnh khá đẹp khi phóng ảnh ở kích thước lịch treo tường (50 cm x 75 cm). Ngoài thông số độ phân giải, các điểm cần lưu ý về cảm biến là khả năng ghi nhận trung thực về màu sắc và đường nét của hình ảnh. Nếu có thể, bạn nên chụp thử bằng thân máy muốn mua rồi đem phóng to cực đại trên màn hình vi tính để phân tích chất lượng cảm biến và khả năng xử lý màu sắc và đường nét của thân máy trước khi quyết định mua. Cách đơn giản hơn là đọc các bài đánh giá về cảm biến của thân máy đó có rất nhiều trên mạng internet.

Màn hình hiển thị LCD (monitor) trên thân máy to hay nhỏ, tiêu thụ năng lượng (pin) là bao nhiêu. Thông thường các máy DSLR không hiển thị trực tiếp hình ảnh muốn chụp trên màn hình hiển thị mà người chụp phải ngắm hình qua ống ngắm (view-finder) để cúp hình và căn nét. Hiện nay đã xuất hiện một số máy DSLR đời mới cho hiển thị hình ảnh trực tiếp khi đang chụp lên màn hình LCD (LCD live view) như Nikon D700. Tuy nhiên, màn hình này thường tiêu tốn nhiều năng lượng khiến bạn phải có nhiều pin khi đi chụp ở những nơi xa nguồn điện nạp pin.

Cửa chập (shutter). Tốc độ cửa chập (shutter speed) của thân máy thấp nhất và cao nhất và độ bền của mành cửa chập là bao nhiêu (chụp được bao nhiêu hình trước khi hỏng). Tốc độ cửa chập tối đa cho phép của thân máy là một thông số đáng quan tâm. Chỉ số này càng cao máy càng có giá trị khi chụp hình ảnh chuyển động như trong thể thao, chim đang bay, v.v… Và tất nhiên, độ bền của cửa chập cũng nên được quan tâm. Ví dụ máy Canon EOS 5D Mark II mà Canon mới công bố có tốc độ của chập 30-1/8000 và có độ bền cửa chập theo thiết kế là 150.000 ảnh.

ISO cho phép. Độ nhạy của cảm biến được thể hiện theo chỉ số ISO. Độ nhạy cao cho phép tăng tốc độ chụp góp phần giảm nguy cơ nhòe hình do rung máy ở các môi trường ánh sáng yếu. Dải độ nhạy cho phép của thân máy là một thông số cần lưu ý. Máy Canon EOS 5D Mark II cho phép độ nhạy ISO 100 – 25600. Điều đáng lưu ý nữa về ISO là độ nhiễu (noise) của ảnh ở các chế độ đặt chỉ số ISO. Nếu cẩn thận, bạn cần thử chụp ở các chế độ ISO khác nhau và đem ảnh phóng to trên máy vi tính để phân tích đỗ nhiễu của ảnh. Nếu ISO cao mà máy vẫn cho ảnh mịn, ít nhiễu là máy tốt.

Căn nét tự động. Một chức năng vượt trội của máy ảnh số là khả năng căn nét tự động chính xác, giúp chụp nhanh được các khoảnh khắc quan trọng. Khi mua máy, cần lưu ý các thông số về căn nét tự động như số lượng điểm căn nét (focus point). Số điểm căn nét càng nhiều càng tạo điều kiện thuận lợi khi căn nét nhanh và chính xác. Bạn cần thử chụp và phân tích ảnh để tìm hiểu độ chính xác căn nét tự động của chức năng này trên máy (lưu ý, điều này còn phụ thuộc nhiều vào loại ống kính bạn sử dụng).

Định dạng tệp ảnh (image file format). Các máy ảnh số DSLR ngày nay đều cho phép lưu ảnh ở hai định dạng tệp ảnh là JPEG (nén) và RAW (ảnh thô), hoặc cả 2 định dạng cùng lúc. Tuy nhiên, điều đáng lưu ý là chất lượng ảnh ở chế độ JPEG. Nếu cận thận, bạn cần phân tích ảnh JPEG của máy để biết được khả năng xử lý ảnh nén có cho hình ảnh trung thực về màu sắc hay không.

Đèn ảnh flash. Mặc dù có nhiều máy DSLR hiện nay tích hợp thêm đèn ảnh (flash) ngay trên thân máy, các đèn này thường yếu không đáp ứng được nhu cầu chụp đa dạng nên khả năng phải sử dụng thêm đèn ngoài là không thể tránh khỏi. Bạn cần tìm hiểu xem những loại đèn nào tương thích hoàn toàn – về gá lắp và các tính năng điện tử – với thân máy bạn muốn mua, đèn đó có bán trên thị trường nội địa hay không và giá cả thế nào.

Các tính năng cơ bản khác cần quan tâm là: các chế độ đo sáng (metering modes), khả năng kiểm soát khẩu độ mở (aperture) của máy, bộ nhớ đệm và tốc độ chụp liên tiếp bao nhiêu hình/ giây, các chế độ hình ảnh mặc định có chất lượng như thế nào, khả năng xử lý hình ảnh ngay trên máy có phong phú và cho ảnh đẹp không.

Ngoài ra, khi mua thân máy ảnh DSLR bạn còn phải cân nhắc, và nhiều khi là thỏa hiệp, giữa các tính năng và đặc điểm khác nhau của các loại thân máy như:
- máy sử dụng loại thẻ nhớ nào
- cổng kết nối ra bên ngoài có các đặc điểm và tính năng gì
- tiêu hao năng lượng (pin) như thế nào; pin máy sử dụng có phổ biến và giá cả ra sao
- khả năng mặc định theo người sử dụng của các chức năng
- các chức năng của máy, nhất là các chức năng thêm thắt, thực sự có giá trị và chất lượng thế nào
- bố trí các nút bấm có thuận tiện sử dụng hay không; các nút bấm có bền không
- mức độ chắc chắn chống va đập có tốt không
- khả năng chịu đựng thời tiết xấu như mưa ướt, giá rét của máy
- menu hướng dẫn và cài đặt có khoa học và dễ sử dụng không
- nhà sản xuất hỗ trợ về kỹ thuật như nâng cấp phần mềm như thế nào
- kích thước và trọng lượng của máy có phù hợp với đặc thù công việc của bạn không
- các linh kiện bán kèm với thân máy

Về ống kính, bạn cần quan tâm tới các thông số kỹ thuật và đặc điểm sau:

Việc lựa chọn ống kính phụ thuộc vào thân máy và mục đích sử dụng. Sau đây là một số điểm chung cần lưu ý:

- Tiêu cự của ống kính: zoom, telezoom hay cố định (prime/fix), ống tele hay ống rộng (wide)
- Ống kính có thể gá lắp được vào loại thân máy nào: toàn khổ (full frame), cúp nhỏ (crop) hay cả hai, đế gá lắp (đuổi ống) khác nhau của các hãng khác nhau.
- Ống kính có tương thích với thân máy ở chế độ căn nét tự động không
- Ống kính có chiều dài tiêu cự lớn nhất và nhỏ nhất là bao nhiêu
- Khả năng kiểm soát các hiện tượng quang học làm giảm chất lượng ảnh như cầu sai (spherical aberration) và sắc sai (chromatic aberration)
- Khả năng kiểm soát chiều sâu của ảnh (depth of field)
- Hiệu ứng màu sắc trên ảnh của ống
- Ống kính có khẩu độ mở lớn nhất (f-number nhỏ nhất) là bao nhiêu; khẩu độ mở ở tiêu cự ngắn nhất và dài nhất là bao nhiêu
- Ống có lớp phủ đặc biệt nào trên các thấu kính không
- Độ chắc chắn và tiện dụng của các vòng xoay, nút bấm nếu có trên ống
- Đường kính gá lắp (cho kính lọc, v.v..) là bao nhiêu

Mời bạn đọc thêm các bài viết về các chủ đề kỹ thuật khác nhau trên VinaCamera.com để chọn mua được một máy ảnh DSLR ưng ý nhất.

VinaCamera.com
2008

(Tặng Lan Anh CK)